Nga «Zoti Kryetar» i Asturiasit

El Señor Presidente (novela)
El Señor Presidente (novela)

Lypësat renditeshin te kuzhinat e tregut, të humbun në hijen e Katedrales s’akullt, përgjat Sheshit t’Armëve, anës së rrugëve të gjana sa deti, në qytetin që po mbetej mbrapa filikall i vetëm.

Nata i bashkonte në të njejtën kohë që i bashkonte yjet. Tuboheshin me fjetë te Porta e Zotit pa kurrgja të përbashkët pos mjerimit, tue e tru njani-tjetrin, tue i sha mosmirëditësat me mosdurimit e anmikut që lyp belá, tue u përla shumherë me bërryla e nganjiherë përtoke e me të tana, përplasje në të cilat, mbasi pështyheshin, të çartun, kafshoheshin. As jastak e as besë nuk gjeti kurrë kjo familje e t’afërmve të bërllogxhiut. Shtriheshin të ndamë, pa u deshë, e flejshin si hajdutë, me kryet në trastën e pasunive të tyne: mbeturina mishi, kundra të shqyeme, cungje qirijsh, kaj grusht orizi të pjekun pështjellë me gazeta të vjetra, portokaj, e banane të nxime.

Në shkallët e Portës i shihshe, të kthyem kah muri, kah i njehin paret, kah kafshojnë monedha të nikelit me kqyrë mos janë fallse, kah flasin vetmeveti, kah i kontrollojnë rezervat e gojës e të luftës, se shkaku i luftës endeshin në rrugë t’armatuem me gurë e shkapularë, dhe kah gëlltisin tinëz llokme buke thatë. Kurrë nuk dijtën me i ndihmu njani-tjetrit; dorështrënguem për plehna të veta, si çdo lypsar, parapëlqejshin me ua dhanë qenve para bashkëvujtësve të tyne.

. . .

Idioti zgjohej tue qeshë, thujse edhe atij i vinte me qeshë prej dhembjes, unje, zemër, e lot tue i ra mbi dhambë, ndërkohë që lypësat krromshin prej ajri, ha-ha-ha-ha-ritjen, prej ajri, prej ajri…, ha-ha-ha-ha-ritjen; ngelte pa frymë nji barkmadh me musteqedredha të fëlliqta, e prej së qeshuni pshurrej nji njisyqorr që i mëshonte murit me krye, dhe ankoheshin qorrat se s’i zinte gjumi në gjithë at zhurmë, dhe Mushkoni, nji verb që i mungojshin të dy kambët, se kjo mënyrë e të bamit qef ish e sigrave.

. . . «Unë, që fëmijninë e kalova në nji kazermë artiljerie, ku shqelmat e mushkave dhe shefave më banë burrë e ma mësunë zanatin e kalit, që më vynte në rini për me lëshu nëpër rrugë muzikën e kerrit! Unë, që i humba sytë në nji të dehme pa e dijtë se qysh, kambën e djathtë në tjetër të dehme pa e dijtë kur, e tjetrën në tjetër të dehme, viktimë e nji dramafili, pa e dijtë se ku!…»


Fragmend prej romanit El Señor Presidente (spanjisht, «Zoti Kryetar») nga Miguel Ángel Asturias (1899–1974), fitues i Çmimit Nobel për letërsi më 1967; e përktheu nga origjinali: Getoar Mjeku. Lexo ma shum rreth romanit dhe autorit.

Nga Getoar Mjeku

Njeri i lirë dhe avo­kat prej Prish­tine të Dar­da­nisë. Shkrun për shqip­tarët, gju­hën, histo­rinë, e poli­ti­kën. Lexon çkamos. Ndih­mon me mirë­mbajtë saj­tin për shqip­tari, Plisi.org.