Autor: Getoar Mjeku

Njeri i lirë dhe avo­kat prej Prish­tine të Dar­da­nisë. Shkrun për shqip­tarët, gju­hën, histo­rinë, e poli­ti­kën. Lexon çkamos. Ndih­mon me mirë­mbajtë saj­tin për shqip­tari, Plisi.org.

Nana e teprimit

E kam thanë, dhe po e përsëris, na jemi nana e teprimit. I bartim do sende për së randi, pa nevojë. Reduntant, kishin me i thanë amerikanët.

Qe, për shembull, kodet postare në Dardani janë pesëshifrore, thue se kemi …

Vdiq gjyqtari amerikan Antonin Scalia

Paska ndërru sod jetë gjyqtari Antonin Scalia, 79 vjeç, që ka shërby në Gjykatën e Naltë të Shteteve të Bashkueme për plot tri dekada. I ndjemi njihej për ndërpretimin konservator që i bante kushtetutës së Juesejit, tue ngulë kambë në …

Urimet e Harushës

Kët të hanë, më 8 shkurt 2016, i bjen Viti i Ri Kinez. Ta kremtojmë me vargjet e Mark Krasniqit:

Harusha e unshme
n’telegram t’vet
bletën e vogël
e përshëndet:

«Ditën e natën po e kaloj n’gjum
n’kët shpellë të

…

Krehtorja e qenve

Në Prishtinë paska nji «dog grooming salon». Sikur kjo dugajë të kish punu para lufte, do të kish qenë «салон за дотеривање пса».

Natyrisht, veç shqip nuk ka mbëhi me ia shkru titullin dugajës, sepse qentë e vendit sillen llaskuca …

Një libër për Nikolla Tesllën

Këtë javë doli nga shtypi libri Nikolla Teslla: Zbulues shkencor apo mjeshtër e konstruktor i mirë i inxhinierit Njazi Tafilaj. Një jetëshkrim i shkurtë për një nga figurat më të mëdha të shkencës, vepra flet për prejardhjene malësore, rininë e …

Rrena brina s’ka

Përdali ynë i lajmeve ia shtrembon fjalët CNN-it veç sa me i ngashnjy vizitorët — dhe përmes parjeve me fitu pare.

Por qe për çka rren Koha.net, sajti i kompanisë ma të nderueme mediatike në Dardani: “Filloi Lufta e Tretë …

Gegnishtja, grue në havale

Gegnishtja, shaje e nàle,
bâ si grue n havale.
E ngrata, vyshkë e thá,
ká t drejta, qysh nuk ká?
Ká t drejtë me vênue,
kush pa e trazue:
safish pênin për t kepë;
sa trash brumin për petë;
me …

Ti, jo Ju…

Njiherë dikund e pata lexu nji thanie (të dikujt) për tri lloje njerzish që kur flasin për vete thonë na e jo unë. E dij se mbretnit dhe skizofrenët kan qenë dy prej kategorive. Të tretët kan mujtë me qenë …

Flm, sa fjalë e gjatë!

Faleminderit. Eu! 12 germa, 12 tinguj.

Nuk patëm çare pa e shkurtu këtë fjalë. Çereku i shkronjave mjaftoi. Dikush flm-në ua mveshi gjakovarëve, që po kursenin tastierën. Por tash kemi nisë me thënë edhe me gojë: fëlëmë.…

Mos zajebnicës

Tue dhanë gisht për zajednicën, krenët e vendit pranuen vullnetarisht ate që pushtuesi s’ka mujtë me na e mponu as me dhunë dikur: pushtetin sipror të Sërbisë mbi Dardaninë.

Marrëveshja e mbrame ia dorzon sovranitetin nji pakice kombtare për me …

Me martu dhe me u martu

Nji përdal yni i lajmeve shkruen: «Blero konfirmon: Do ta martoj Afronën».

Hajde de! Kujtova njiherë se Afrona qenka e bija ose e motra e Bleros, dhe tani ai si patriark i këtyneherit po i fton mësitat me e lypë …

Vllahisht, jo sërbisht

«Televizioni lokal shqiptar jep lajmet në gjuhën serbe», thotë nji mjet njoftimi nga Prishtina.

Çifti i atij që e ka shkru kët lajm më shtin me mendu nganjiherë se nandë dekada nën Sërbi nuk kan qenë të mjaftueshme. Të më …

Nji Ë mangu «n’Prishtinë»

Ë-ja nuk ndodhet rastësisht në shkrimin shqip. Shpesh po më bjen me lexu postime ku shkronjësi e ka zavendësu Ë-në me nji apostrof. Qe, p.sh., «hajde n’Prishtinë», ta bajnë prishtinasit.

Ndoshta edhe vij, por po i shoh tri të këqija …

70-vjetori i bombës atomike në Nagasaki

Më 7 dhjetor 1941, Japonia i sulmoi ishujt amerikanë të Havajit. Shtetet e Bashkueme, që deri atëherë kishin qëndrue asnjanëse, i shpallën luftë Japonisë. Gati katër vjet ma vonë, konflikti ma i përgjakshëm që kishte pa ndonjiherë njerzimi përfundoi me …

Leku i vjetër, dinari jugosllav

Lekë të reja apo lekë të vjetra? Ligji duhet t’i detyrojë shqiptarët që të mos masin më me monedhën e ndryshkur.

Kanë kalu mbi 50 vjet prej se Shqipëria preu paren e re, që kishte një zero më pak, dhe …

Certifikatë, çertifikatë, qertifikatë

E paskan ndërpre shpërndamjen e vërtetimeve për veteranët e luftës. Përgjegjësit thonë se gabimisht e kan shkru «Çertifikatë» në vend se Certifikatë.

Me kqyrë holl, të dy mënyrat e dhunojnë shqipen e natyrshme. Me më pas pyetë mue, kisha …

Sudetici kundër ligjit të natyrës

Nuk po më çudit nji shkrolan si Cuck Sudetici çka po leh për shqiptarët, por po më çuditin shqiptarët shqiptarurrejtës që po ngarendin me e shpërnda shkrimin e tij. Mue më mjaftojnë dy gjana me e nda mendjen për te:…

Evropian apo evropjan?

EVROPJAN apo EUROPIAN? A po më kallxon kush? Ndërsa kambëngulim me shkru europian ose evropian — pra me -ian në fund — ne veç tregojmë se sa të padijshëm dhe tekanjakë kan qenë ata që i kan vendu rregullat e …

Shqipja, Shkup, e shpëton shtetin

Lagjja e vjetër e Shkupit -- Jason Drury, "Skopje Old Town," 2012

Përleshjet e armatosura në Kumanovë na i japin do mësime të vyeshme për Maqedoninë. Qe të përmbledhura në tri pika:

1. Maqedonia ka të pazgjidhur çështjen shqiptare

Atje u vranë njerëz në emër të çështjes shqiptare. S’domethënë tash se grupi …

Jumkanisht, kamkenisht, kamqenisht

Hartë etnike e Ballkanit, 1882 (qethë)

Për me i kuptu drejt të folmet kryesore të shqipes, kish qenë mirë me i riemërtu dhe me i tubu të paktën përkohësisht si:

(1) dardanisht ose jumkanisht — meqë thuhet “jum kânë”
(2) shkodranisht ose kamkenisht — meqë thuhet …

Dembelat e Dyseldorfit

Ç’asht e vërteta, edhe gjermanët e kan përsosë artin e përtacisë! Në nji kangë folklorike allemane, grueja e lut burrin me nxjerrë do ujë prej bunari. Por burri dembel ia “dëshmon” se asht teorikisht e pamundshme.

Shqip titulli “Ein Loch …

Venecian, evropian

Enciklopedi–enciklopedia, Wikipedi–Wikipedia! Jo «Wikipedja». Por ti kishe me thanë: «Media» shkruhet me «i» e shqiptohet me «j». Qysh me dijtë na kur duhet i-ja e kur j-ja?

Epo, komunishtja nuk ka rregulla; ka vetëm teka e qefe. Germa «i» asht …

Shqipnija dhe Sërbija

Sami Frashëri vendin tonë e ka quejtë toskërisht Shqipërija. Gjergj Fishta e ka quejtë gegnisht Shqypnija. Pullat e para postare kan shkrue Shqipënija. Në gjuhën e njisueme zyrtare u ba pastaj Shqipnija.

Shqip ka shum emna …

Dita V

Nuk âsht njëlloj si me e dashtë gruan dhe si me i lypë gruṇë. As me i qitë çaj dhe me e bâ të qajë nuk janë njësoj. Parja në xhep e ujët në gjep nuk janë njësoj. Shtritë …

Kushtetuta, kuku, ç’të tutka

Shkrimtari Veton Surroi këshillonte se Kushtetuta e Kosovës nuk asht roman qejfi që e lexojmë shtritë para gjumit a nën hijen e ndoj peme ngat përroni në ditë fundjave. Ai ka të drejtë. Kryeligji që kemi tani të ndjell veç …

S’un e kqyra ma shum

Sa fillova me kqyrë filmin Luftëtari i Math i Shqi­përisë: Skën­derbeu, të ri­mje­sh­t­ruem dhe ri­dubluem shqip. Pata ndigjue që jan tue punue në te. Dhe e prit­sha m’e pa! Por s’mujta me e durue për ma shum se …

10 fjalë nga Wikilori

Qe 10 fjalë shqipe të përzgjedhura nga fjalori Wiktionary me shpjegim anglisht. Lista përfshin sleng, krahinarizma, barbarizma, fjalë të rralla, si dhe fjalë që përdoren gjërsisht në njërin vend shqiptar por jo dhe tjetrin.

1. haps

Etymology
Abbreviated from hapsane…

Jueseji: Emnat e shteteve dhe kryeqyteteve shqip (draft)

Emni i plotë i vendit:  Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Shtetet e Bashkueme t’Amerikës

Sinonime: Amerika; SHBA (ShBA), Shëbëá/~të, Shëbëá/~ja; Shtetet e Bashkuara, Shtetet e Bashkueme; Juesej/~i

[Shteti/trualli:  kryeqyteti, qendra ma e madhe]

Shtete të federueme

  • Alabamë/~a:  Montgomeri, Birmingem/~i
  • Alaskë/~a:  
…

Shtatzanë në klasë të tetë

Për pesë ditë shetitje, shtatë nxanëse mbeten shtatzanë. Jan ende në të tetën klasë.

Ky lajm erdh nga Sërpska e Bosnjës, por punët s’jan qaq ma mirë as në trojet shqiptare. Shoqnitë tona në t’ashtuquejtunin Ballkan Perëndimor nuk po tregojnë …

A ia vlen burgu për kët punë?

Do pjestarë të shoqnisë qytetnore paskan kërkue denime me burg për ata që lypin “favore seksuale” në punsim. Skajza që e kan përdorë asht fort e pavend, tue qenë se fjala “favor” domethanë diçka e mirë. Këta kan mendue si …

Taksirati ynë

Unë fola para tri orëve. S’vonoi shum edhe kryetar i Prishtinës, Shpend Ahmeti, e tha të njejtën gja: PDK-ja mund ta paraqesë për kryekuvendar cilindo prej 120 deputetëve. Nuk asht e thanun që veç antari i asaj partie të zgjedhet …

Pushteti kushtetues i popullit

Simbas Gjykatës Kushtetuese, partia që ka fitue ma së shumti vota në zgjedhje e ka të drejtën me propozue kandidatin për kryetar të Kuvendit. Por kjo s’domethanë se kryekuvendari duhet të jetë prej radhëve të PDK-së. Aq ma pak nuk …

Kim puth Kanye – hë?

Nuk asht njisoj si me thanë “Unë e dua Njujorkun (ose New Yorkun)” edhe si me thanë “Unë e dua New York.” Në rastin e parë, unë po diftoj dashuninë teme për qytetin ose shtetin e Njujorkut. Në rastin e …

Gjuha e kozmopolicëve

Gjuha shqipe e mediave të tugon. Nisën në Shqipni e tash e mësoi edhe Dardania nga i ashtuquejtuni “shtet amë” me thanë “ekzekutoi” në vend se “vrau” ose “mbyti.” (Iu lumtë. Sa ma pak të të marrin vesh katundarët, aq …

Vdiqën për shkak të hajnisë

Si shoqni kemi tregue bashkëndjesinë tonë saherë që dikush prej nesh ka ba thirrje për ndihmë. Rast i tillë qe përpjekja me iu dalë krah pesë fëmijëve që mbetën rishtazi jetimë. Por detyrimi ynë nuk përfundon me aq. Ia vlen …

Hisja e Shqipnisë: 7,33%

Rastësisht e gjeta në Wikipedi kët vërtetim të vitit 1933 mbi nji huá që Perandoria Osmane e kish marrë nji çerekshekulli ma parë. Dokumenti radhit detyrimet e shteteve “trashigimtare,” përveç Turqisë. Ndër ato vende ishte edhe Shqipnia, e cila paguante …

T’ia lëshojmë një sy një lajmi të mirë

Ky është lajm i mirë. Përfaqësuesi sërb në një nismë evropiane për Ballkanin i është drejtu znj. Atifete Jahjaga si kryetare e Republikës së Kosovës. Por t’ia lëshojmë një sy lajmit për një çështje tjetër.

Ky mund të mos jetë …

Shqipninë e bashkueme…

Shqipninë e bashkueme kemi me e ba. Për këte vendosim na vetë shqiptarët, sepse jemi zotën të trojeve tona. Nuk vendos as Beogradi, as Brukseli, e as Berlini, sado dashamirë e miqsorë qofshin ndaj nesh.

Të huajt s’kanë pse i …

English Kosovar

Pas 15 vjetësh të pranisë ndërkombtare në Dardani, nuk asht heret ma me folë për dialektin kosovar t’anglishtes. Amerikanët kishim me i thanë “Kosovo English.” Se ç’gjuhë tjetër flasin vendasi e i huaji kur midis Prishtine bërtasin, “Hej, ju wanë …

Kur një francez ia fut kot

Franca i ka dhënë botës shum njerëz të mëdhenj. Dhe më i madhi prej tyre është populli francez. Kam pasë fatin me e njoftë vetë. Kur më 1999, lufta në Dardani mbërrijti kulmin dhe forcat sërbe na përzunë prej shtëpisë, …

Peticion Kryeministrit Rama

I nderuar z. Kryeministër:

Mos shkoni në Beograd. Shpëtoni veten tuaj dhe mbroni nderin e kombit, duke hequr dorë nga udhëtimi që keni paraparë për në Serbi. Njëherësh, ju bëjmë thirrje të shqyrtoni edhe marrëdhëniet diplomatike me shtetin serb.

Përçmimi, …

Gegnishtja apo dialekti i sharjeve

Ky lajm u botue të martën, më 14 tetor. Por nuk kam dashtë me e postue ma heret, meqë s’ish punë me e përmendë, ndërkohë që shteti dhe rrugaçët sërbë ushtrojshin dhunë mbi futbollistat tanë. Se gjindje të dhunshëm ka …

Mos e harro qat presje

Një prej gabimeve më ngjethëse (dhe më të pafalshme) është presja që gazetarët harrojnë me e qitë pas emrit të kryetares. Një lajm i rëndomtë në një portal shkruan “Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga ka takuar ambasadorin . . . …

Zëvendëse apo zëdhënëse?

Aq e zonja është motra e Kim Xhongunit, e zëvendëson gjasshëm krejt partinë. Qe shqip çka po thonë portalet për diktatoreshën:

Kim Jong Yo deri më tani është paraqitur në mediat shtetërore si zëvendëse e Partisë së Punës, e cila

…

Shpallje: Shes shpirtin

Për rreth gjysmë dekade në kohën e autonomisë, qytetarët e Prishtinës e ndërtuan Pallatin e Rinisë. Për gati një dekadë e gjysmë në “liri,” atë veç sa s’e shembëm krejt. Unë po e qes shpirtin në shitje për ta ndreqë …

Feja e inxhinierit

Kur një inxhinier ndërtimtarie i dhënë pas xhepit të vet mbaron një urë duke e ditë mirëfilli se asaj s’do i shkojë muaji pa u rrëzuar, shoqëria gjasshëm do e ndëshkojë të pafytyrin. Keqbërësi s’mund e bindë asnjë mendje të …

Buk Çällenxh (Book Challenge)

Të gjith’ atyne që më kanë sfidue me i radhitë 10 librat ma të dashtun: ju rrittë ndera! Sfiduesit dhe të sfiduemit e mij i kam përmendë me emën në Facebook. Kurse këtu vetëm po i rendis – jo me …

Obituar: Hazir Shala (1934–2014)

Veprimtari për bashkimin e trojeve shqiptare dhe njësimin e gjuhës shqipe ndërroi jetë të hënën [më 1 shtator 2014]. Hazir Shala ishte profesor në shkollën e mësuesisë më 1964, kur diktatura jugosllave e dënoi me 13 vjet burg si anëtar …

Pakti i Miqsisë Italo-Shqiptare (1926)

Italia dhe Shqipnia, në mënyrë që t’i trashin marrëdhaniet e tyne të ndërsjella të miqsisë dhe sigurisë lidhun me vendndodhjen gjeografike dhe t’i ndihmojnë forcimin të paqes, të shtymë nga dëshira me e ruejtë gjendjen e tanishme politike, ligjore dhe …

Pushteti i popullit

As Hitleri e as Mussolini s’u bënë diktatorë me shumicë votash. Ata thjesht udhëhiqnin secili partinë me më së shumti deputetë, dhe falë dredhive, frikësimit dhe ligjeve të dobëta, mbërritën majat e pushtetit. Që vendi ynë të mos e ndajë …

Kompjuter apo komputor?

Dikush më pyeti “pse kompjuterin p’e qun komputor,” duke vu re kisha përdorë një fjalë të pazakontë për pajisjen që i shërben sot njeriun në gati çdo punë.

Përgjigja ime është e thjeshtë. Kam tri arsye:

  1. Gjuha shqipe —
…

Kësaj i thonë kotele!

Qe shqip një fjalë që fëmijët duhet ta dinë patjetër: Shkarravitësja në foto s’është vetëm “mace e vogël.” Është KOTELE – domethënë:

Këlysh maceje; mace e dobët, që nuk është rritur mirë. [Për shembull:] Kotele e bardhë (e zezë). Polli

…

200 o më pak germa

Në shek. XXI, na vyejnë gjuhë e drejtshkrim kursimtar. Po pse? Ja ta zëmë, je në aeroport. S’e gjen dot valixhen. Në qoshkun digjital t’aviokompanisë ka vetëm një formular dhe ti ke 200 germa m’u anku. Si do shkruash?

Ec …

Obituar: Akademik Besim Bokshi (1932–2014)

Akademik Besim Bokshi (1930–2014) — Poet dhe gjuhtar shqiptar, Kryetar i Akademisë së Arteve dhe Shkencave të Kosovës, deputet në Kuvendin e Republikës. Kolegët dhe studentët e kujtojnë për burrë të mirë dhe studiues të thellë, që la gjurmë të …

Qepoji Musë detit

Musë, qepoj’ detit
‘daje m’dysh, me nji t’rame
çilma udhën t’dal matanë
‘daje Mustafë detin
prej Tivari n’Bari
çaje anpëranë

Qepoj’ fort, de t’tremet
ujtë peshë – përpjetë le t’shkojën
e pritm’ se qanej po vij
kerrit n’daç ti grahmi…

Shplo dhe zbulo

Në të folmen time amtare – dardanishte të veriut ose gegnishte veri-verilindore – thuhet: Nana e shploi (ia hoq mbulojën) djalin se bante nxehtë. Por, Kolombi e zbuloi (e nxuer në pah për herë të parë) Amerikën.

Me shplue …

Për faltoren e UP-së

Nji ndërtesë gogol n’oborrin e universitetit ma në fund mund t’u hyjë në punë studentëve që u ka zanë rrugën tash e njizet vjet. Pushtuesit e nisën asokohe për pakicën sunduese. Por sod, kisha e pakryeme pranë bibliotekës mund t’u …

Rasti i mbramë për Obamën

Sulmet kundër ISIL-it janë nja “tri vjet shum vonë”: është shum vonë me i zhbë vuajtjet e popullit, por prapë me kohë për ta kufizu dëmin që është bë. Kryetari Obama duhet të përdorë mujshinë ushtarake për ta shpëtu njerzimin, …

Fashizmi gjuhsor

Fashistat e ruejnë pushtetin në të njejtën mënyrë gati kudo, tue u shpallë luftë gjuhëve e të folmeve të popullit n’emën të kinse njishmënisë kombtare. Kisha Greke e mallkoi gjuhën tonë dhe vrau pishtarë të germave shqipe. Simbas priftave helenë, …

Gjuhtar pa Ë

Me këto rregullat që kemi, është shum vështirë me ditë se ku duhet vu Ë e ku jo! Për shembull, “gjuhëtar” (nga ‘gjuhë’ + ‘tar’) shkruhet me Ë në mes, kurse “lojtar” (nga ‘lojë’ + ‘tar’) shkruhet pa Ë. Pse …

Ç’e duam partinë?

Pse vendi ynë të mos ketë zgjedhje jopartiake? Të paktën, t’i hedhim kokrrat jo për parti, por për kandidatë veçeveç. Le ta shkruajnë paratenduesit emrin e vet në fletëvotime dhe të shtojnë po deshën (në kllapa) nofka, slogane a emra …

100 vjet nga Lufta e Parë Botërore

Lufta e Parë Botërore filloi 100 vjet më parë. Më 28 korrik 1914, Austro-Hungaria i shpalli luftë Sërbisë, pasi që Beogradi shkagoi të bashkëpunonte me i shtypë grupet militante që punonin për shkatrrimin e monarkisë dyshe.

Duke pritë t’i jepte …

Botuar më
Kategorizuar si Historí Etiketuar me

Mos ma pi ujtë e Kelmênit

Shampanjë

Mos pi tâmël se e kém’ për fmijë.
Mos pi shfepc, s’jé jahudí.
Mâ vênë t’kuqe si katalikt;
mâ vênë t’bardhë si munafikt!
Mos pi visk’ si I. Rugova –
zjermi t’pret, mos thuej st’kallxova.

Mos pi dhallë se â …

Shtatë ndryshime të domosdoshme

Për demokraci të mirëfilltë në Dardani, vyejnë ngutshëm shtatë ndryshime në Kushtetutë:

1. Zgjedhje me datë të paluajtshme — Zgjedhjet të mbahen të dielën e dytë të majit. Zgjedhjet për Kuvend të mbahen vetëm njiherë në çdo katër vjet. Zgjedhjet …