Emrin e kishte Haki, ndërsa i gjithë qyteti e thërriste Haki Pijani. Kudo që ecte, ecte me birrë në dorë. Kudo që rrinte, i rrinte një birrë përballë.
Kur ulej, zakonisht para hyrjes së banesës, gjithnjë e vendoste birrën në të njëjtën pikë, midis këmbëve të tij, sikur me dashtë me ruajtë nga dikush.
Si fëmijë jemi rritë tu i pa këto personazhe, ikona të qytetit kah poshtërohen e nëpërkëmben. Kaherë më kanë penguar njerëzit që i kanë ngacmue e fye këta njerëz.
Hakiun më mire e njoha kur vinte çdo ditë afër dyqanit, te parku i qytetit ku ishim një kohë.
Çdo ditë i njëjti ritual: Vinte duke ecur dalëngadalë, i mbështjellun me xhaketën e tij të lëkurës dy numra më të mëdhenj, me flokë të harlisura e i pa rruar. Herë vinte në qejf e herë pa qejf. Kur ishte pa qejf atëherë thuhej të mos i flasësh sepse bëhej i rrezikshëm, fliste përçart e beftas sulmonte.
Ulej dalëngadalë si një nuse me barrë, si një sportist me lëndime, me lëvizje të ngadalshme që dukej sikur se e rëndonin gjitha të këqijat e botës. Vendoste birrën tek pika e tij edhe rrinte në vete e nganjëherë fanitej në gjumë.
Gjatë ditës Hakiu gjithmonë ka evoluar. Ose ardhke i qetë, e më vonë fillonte të fliste e t’i ngashënjente kalimtarët, ose vinte si zhaurimë, zhurmshëm tu i folë të gjithëve rrugës e më vonë hynte nën zhguallin e tij, herë duke lënguar nga vetmia herë duke u ngrënë nga mëria.
Ai e ka pasë një dhunti fisnike që zakonisht Zoti këtë ua beson vetëm qenve. Ai i ka dalluar njerëzit e mirë nga ata të keqinjtë përmes nuhatjes e shikimit në sy. Ka ditë me lexue aurën e secilit. Veç një herë e kam pa të dhunshëm Hakiun edhe atëherë e kam kuptuar pse. T’i biesh njeriut ne qafë qysh është në qejfin e vet ma të mirë, këtë veç njerëzit e poshtër e bëjnë. Kushdo qe e ngacmonte Hakiun, ai ia kthente keq.
«Lëreni se pijan është», kështu thoshin.
Kur i bëra vetë disa vjet, dhe fillova edhe vetë me pi në raste të ndryshme, e kuptova që Hakiu as s’ka qenë i dehur e as nuk e ka dashtë birrën. Ai që e don birrën me të vërtetë, nuk mundet me pi në çfarëdo gjendje. Birra e ka një rend. Birra nuk pihet e nxehtë, e as bajate. Ai që pinë shumë, nuk mjaftohet gjithë ditën e lume me një birrë, rëndom qysh bënte Hakiu. Ai birrën e ka pasur si shoqërues, si ikje dhe ngushëllim.
Hakiun nuk e ka dehë birra. Atë e kanë dehë sytë përbuzës të kalimtarëve e fjalët helmuese të njerëzve që i thoshin vetes qytetarë e atij i thoshin lanet.
Për aq sa e kam njohur, Hakiu kurrë sherr nuk ka bërë. Ka hy në dyqan, ka lypë shkrepëse e cigare, ka lypë bukë, ka lypë pare për birrë. Refuzimin e ka pranue me lehtësi, por edhe nëse i ke dhënë, nuk e ka bë fort të madhe, disi sikurse me pasë obligim me i dhënë.
Një ditë erdhi i stërkequr, pa qejf si mos më keq dhe i aq i pakrehun edhe për standardin e tij.
Nuk e zinte vendi vend, fërkonte fytyrën dhe me gisht tregues e prekte tëmthin dhe shajke në vete. Ish pas rreh me vëllain e tij, Fejzën.
Fejza ishte si Hakiu. Qëndronte më mirë në paraqitje, por më keq përkah durimi. Si shpesh rrihej me Fejzën dhe e bënin hallakamë. Por të nesërmen pajtoheshin dhe Hakiu vinte në qejf.
Kur një ditë erdhi dimri i egër, Hakiu mezi vinte tek vendi i tij i preferuem.
I rrallonte daljet. Në dimër nuk kishte as ku të ulej e as kah të kalamendet.
Herë pas here, dilja jashtë për me ndërrue ndonjë llaf me fqinjët e me qeshë me ndërhyrjet e Hakiut, por Hakiu nuk vinte më.
Hakiun e morri i ftohti. Ish pas ngri për së gjalli duke u mundue mu strehu tek një shtëpi e rrënuar mes rrakshtajave i mbledhur kruspull.
Pas dy ditëve erdhi Fejza i tromaksur. Çuditërisht u ndal para këmbëve të mia. Duke dashur me pyetë për mungesën e Hakiut, ai sikur ma lexoi mendjen e më tregoi vet.
— Hakia kish dekë. Unë nuk e kom pa, po më kallxunë. Dikush ia kish marrë trupin ia kish çu te vorret edhe e kanë shti n’dhe shpejt e shpejt. Nuk m’kanë kallxu e nuk pe di as ku e kanë varrosë. A mos e din ti ku e kanë shti n’dhe? — tha me gjithë sëmbim.
Po ku ta dija unë. I kisha 13-14 vjet edhe veç sa e kisha marrë vesh prej gojës së tij që Hakiu kishte vdekur.
— Fejzo, — i thashë. — Shko e veti njerëzit të vorret. Ndoshta e ka pa dikush atje.
— Po, — tha, — anej jam tu shku.
Fejzën e pashë prapë pas disa ditëve. Nuk e kishte gjetë ende varrin. Me gjasë ka prove me i ndalë njerëzit me i pyetë, por nuk iu kanë ndalë se kanë mendu qe po u lyp pare a se do u ndërsehej. Është vështirë me t’u dëgjue zëri kur jeton mjerueshëm si Fejza e Hakiu.
Dikur, dikush ia kishte tregu Fejzës një varr të pashënuar duke i thënë se është i Hakiut.
Fejza shkonte e rrinte aty, lutej ashtu siç dinte e i rrinte përballë Hakiut sikur të ishte birra e tij Skopsko. Me qëndrimin e tij të lëbyrur disi i kërkonte falje për gjithë ato kacafytjet që i kishin sa ishte gjallë Hakiu.
Pak më poshtë se ai varri i pashënuar, ishte një varr tjetër me një qivur dhe një dërrasë të vogël ku shkruante: Haki Pijani.
Fejza nuk dinte shkrim-lexim. Ai kishte bërë lutje tek varri i gabuar, sepse kanë dashtë me hekë qafe, të lodhun me pyetjet e tij që vinin bashkë më duhmën karakteristike kur të qëndronte ballë.
Pas një viti edhe Fejzën e mori dimri.
(Foto nga autori)
Shkurtegëza për këtë postim: https://pli.si/2TicIKO
