Një kryetar jopopullor, Hashim Thaçi, dhe i zgjedhuri i tij për kryeministër, Avdullah Hoti, po zhbëjnë shtetësinë kosovare. Ata po pranojnë pabarazinë e Kosovës përballë Serbisë dhe po i hapin rrugë Serbisë të zbatojë ligjet e veta në truallin tonë. Dardania s’ka qenë kurrë ma e cenuar, qysh prej se u pavarësu më 2008 dhe u njoh botërisht si Republika e Kosovës.
Që në ditët e para, kabineti Hoti shfuqizoi me një rresht vendimet e hollësishme të qeverisë Kurti për masat e ndërsjellësisë në marrëdhëniet me Serbinë. Tani Kosova pranon çdo mall e shkresë nga Serbia, kurse Serbia vijon të pengojë qytetarët, prodhuesit e tregtarët tanë. Barrierat që kanë vu ndaj nesh autoritetet serbe i kemi të dëshmuara mirë në dhjetëra faqe të raporteve zyrtare, të hartuara nga ekspertët. Vendimet e qeverisë Kurti gjithashtu përmbajnë arsyetime të hollësishme për parimet dhe faktet që kanë shty vendimmarrjen. Kurse z. Hoti nuk jep as një faqe të vetme me shkaqe të pranueshme për nënshtrimin ndaj Serbisë.
Ministrja e Ekonomisë në qeverinë Kurti, znj. Rozeta Hajdari, shpjegoi kështu heqjen e reciprocitetit:
(Shih dhe vendimet dhe materiale të tjera rreth reciprocitetit me Serbinë.)
Javën e kaluar, z. Hoti u zotu se do ta krijojë Zajednicën në Kosovë. Zajednica, që nganjëherë quhet asociacion, shoqatë a komunitet i komunave serbe, është term i papërkthyeshëm i një entiteti politik që nacionalistët serbë kanë përdorë historikisht për të destabilizu vendet e rajonit. Ajo që sot njihet si Republika Srpska në Bosnjë-Hercegovinë pat nisë si zajednicë dhe pastaj qe shndërru në defakto-shtet, i farkëtuar me gjenocid. Sot ende flitet për pavarësinë e Sërpskës, ani pse e drejta ndërkombëtare nuk lejon krijimin e shteteve përmes spastrimit etnik. Më 2015, Gjykata vlerësoi se zajednica e paraparë me një marrëveshje të atij viti shkelte rëndë Kushtetutën, të drejtat e njeriut dhe të drejtat e komuniteteve.
Këto ditë, z. Hoti pranoi se ka heqë dorë nga anëtarësimi i Kosovës në organizata ndërkombëtare. Këtë muaj, për shembull, Kosova ka pritë me iu bashkëngjitë rrjetin panevropian të hulumtimit dhe arsimit, Géant. Kur një shtet heq dorë nga anëtarësimet ndërkombëtare, pranon se nuk ka zotësinë të lidhë marrëdhënie me shtetet e tjera. Dhe kjo zotësi është një nga katër tiparet thelbësore të shtetit, sipas Konventës së Montevideos. (Të tjerat tipare janë popullsia, qeveria dhe territori, por as këto s’i kemi të sigurta. Për këta 20 vjet, regjimi klientelist me në krye Hashim Thaçin ka nxitë qinda-mija qytetarë të largohen nga vendi ynë, i rrëzbitur prej skamjeje e padrejtësie. Qeverinë demokratike, ma të mirën që patëm ndonjëherë, na e rrëzoi midis murtaje, kurse truallin e hodhi për negocim me armikun.) Në këmbim të nënshtrimit, u tha se Serbia s’do fushatojë për çnjohje. Sot ministri i jashtëm serb falënderoi Meksikën që s’po njeh Kosovën.
Këtë fundjavë, z. Hoti po lejon mbajtjen e zgjedhjeve serbe, sipas kushtetutës që vendin tonë e njeh si krahina e Kosovë-Metohisë dhe si pjesë të pashkëputshme të Serbisë. Në shkencë juridike, ky është shembull i ekstraterritorialitetit (siç e kam shtjellu në një punim më 2013). E drejta ndërkombëtare ia ndalon Serbisë të qeverisë Dardaninë, Beogradi nuk ka ushtri të veten te ne, nuk ka as institucione të tjera të plota, andaj Dardania është jashtë territorit sovran të Serbisë. Kështu Serbia ushtron juridiksion jashtëterritorial, duke zbatu ligjet e veta këhá. Por përmes ligjeve të veta, synon të arrijë atë që e thotë se i takon: Kosovën krahinë dhe kushtetutën të pandryshuar. Dhe disa kosovarë po e ndihmojnë këtë. Më 1912 e 1989, si edhe në raste të tjera, Serbia pushtoi Dardaninë, duke u thirrë në të drejtën e saj për ta mbrojtë komunitetin serb.
Z. Hoti thotë se po ndjek modelin e vendosur kaherë për zgjedhjet e Serbisë. Por qytetarët kanë votu kundër çdo modeli të skaduar të nënshtrimit, dhe ne s’kemi pasë kurrë praktikë me mbajtë zgjedhje midis pandemie. Kryetari jopopullor i Republikës ka ndalu zgjedhjet vendore në Besianë, duke u thirrë në rrezikun e kovidit. Njëlloj, veziri i ekonomisë po u kërkon ndërmarrjeve publike, me borde profesioniste të emëruara nga qeveria Kurti, të pezullojnë konkurset për kryeshefa, gjoja pse jemi në mes të pandemisë. Regjimi i shtetkapësve s’gërzhitet për shëndetin publik. Ata drujnë fitoren e qytetarit — fitoren e interesit publik ndaj interesave të tyre të ngushta, të shtetit të pavarur ndaj satelitit të nënshtruar, e të demokracisë ndaj pazareve që do t’i mbanin ata në pushtet.
Duke kapë shtetin, duke shitë truallin dardan dhe duke bashkëpunu haptaz me Serbinë, regjimi i Hashim Thaçit shpreson se do të mbetet i palëkundur. Shumë hyzmeqarë regjimi urojnë për çek të bardhë, që mund ta ngjyjnë si t’u teket në cik të thesarit publik. Disa të tjerë mbase luten të mos shkojnë në haps. Qebesa, atje e kanë vendin, për shkaqe që i dimë dhe për arsye që presim t’i mësojmë një ditë.
Foto: Kryetari serb Alekandar Vučić dhe kryetari i Kosovës Hashim Thaçi në një forum ku folën për ndryshimin e kufijve (Andrei Pungovschi, 2018)
Shkurtegëza për këtë postim: https://pli.si/2YW8M6u
