Dikush kishte postu në Facebook nji foto të nji fëmije që lexonte libra ulun në trotuar para peshores. E kundrova gjatë atë foto, dhe m’u duk se u ktheva mbrapa në kohë, në fëmijëninë teme! Pashë veten teme në atë foto!
Kështu kam pasë mësu edhe vete. Kështu i kam pasë ba edhe vetë detyrat e shkollës — bash në nji forme si kjo, qysh nga klasa e parë fillore, në vendlindjen time Markaj!
Sa mbaronte mësimi, me vrap na duhej të shkonim e të ruanim bagëtinë. Turr e vrap! Ashtu i bënim detyrat duke ngrahë mbas bagëtisë. Herë ndalonim për çerek ore nën nji lis, e herë diku nën nji kështajë, deri sa errej e aviteshim te shpia.
Kjo kur ishte mot i mirë e nuk binte shi. Se kur reshte, na duhej t’i banim detyrat mbasi ktheheshim të drobitun nga rendja mbas bagëtisë. Në ato raste, rrinim duke ba detyrat deri natën vonë, e shpesh vetëm me dritë të kandilit. Të nesërmen, shkonim në shkollë tanë gëzim, se të paktën deri mbasdite rrinim ulun në banka.
Kur mbaronte viti shkollor, vinin pushimet verore… Çfarë ironie! Vetëm pushime nuk kanë kenë ndonjiherë ato për ne. Tanë verës na duhej të punonim. Ngriheshim në pesë të mjesit dhe ngjiteshim në Livadhe mbi Markaj — dy-tri orë thik përpjetë ngjitje deri në krye të Livadheve ose në Cukal për me mbledhë dredhëza (luleshtrydhe). Mbushnim nga nji krozhën (shportë), dhe të nesërmen delnim me i shitë në Bajram-Curr.
Ah ajo e dalun me shitë! Mundimi e stërlodhja e ngjitjes deri në Majë të Shtyllës, Cukalit, apo Rudinës nuk ishin kurrgja krahasu me zorin që kishim me i shitë ato dredhëza në qytet. Pa llogaritë marren që na vinte, pa llogaritë ndejtjen tanë ditën në pikë të diellit në zhegun e korrikut, hallin ma të madh e kishim me policët, që nuk na e linin vendin kurrkund!
Kudo na përzenin. Në ato kohna, nji fëmijë i varfër që dilte me shitë dredhëza konsiderohej mikroborgjez që donte të ringjallte pronën private. Ishim mikroborgjezë që shisnim dredhëza e nuk hanim gja prej gjaje tanë ditën e lume, prej nadjes deri në mbramje! Apo nuk janë të gjata ditët e korrikut me diellin që pjek si saçë?
Kur mbaronin dredhëzat, shisnim sërish fruta verore: kumbulla verore, molla verore… Mblidhnim bimë mjekësore pa pushu nji minutë gjatë pushimeve verore. Njashtu kalonin pushimet tona verore — nji në Livadhe me mbledhë dredhëza, e të nesërmen me i shitë në qytet. Njikështu i banim lekët me ble teshat e reja për vitin e ri shkollor, si dhe me ble librat e rij të shkollës në shtator.
Tanë fëmijët mërziteshin kur mbaronin pushimet verore, ndërsa na gëzoheshim që mbaronte ajo torturë. Në shtator niste gjithshka nga e para.
Dhe sado e vështirë që qe jeta, nuk më ka pasë pengu asnjiherë me dalë me notat ma të mira në shkollë. Kam pasë mësu shum mirë. Edhe lexoja shum.
Më kujtohet nji rast që nuk e harroj kurrë: Isha në klasë të parë fillore, në pranverë, dhe nji shok ma dha me lexu librin Princi dhe i varfëri të Mark Tuejnit. (Gati kishim mbaru këndimin, dhe unë kisha zbulu librat.) Atë ditë, mezi prita me përfundu shkolla për ta lexu atë libër.
Si përherë mbas mësimit, me vrap mbas u nisëm me ruejtë bagëtinë. Unë u ula diku dhe nisa të lexoj me nji frymë Princin dhe të varfërin. U krodha në botën magjike të asaj kryevepre të mjeshtrit amerikan. Hupa në arrati në atë rruzull që e përshkruente Tuejni. Vetëm kur mbarova së lexuemi librin, u ktheva sërish në shqisa: pashë që gati ishte errë dhe… kishte humbë bagëtia!
Deri në nadje, nji shpi robë i kena kërku nëpër mal bagëtinë që për fat e gjetëm shëndosh e mirë.
Sa herë më kujtohet ajo ditë! Atë përjetim që kam provu atë ditë tue e lexu Mark Tuejnin në Lug të Raçave nuk kam mujtë me e gjetë kurrë ma deri sot. As vite ma vonë, kur fati ma solli që si turist me vojtë në Buckingham Palace, banesën mbretërore në Londër, nuk e kam gjetë atë përjetim — edhe pse po vizitojshe mu njatë pallat magjik të princit që përshkruente Tuejni në libër.
Nuk e kam gjetë atë përjetim as kur e kam vizitu shpinë-muze të vetë Mark Tuejnit në Hartford, Kenetikat, në Shtetet e Bashkuara. Nuk e gjeja ma atë përjetim, sepse ai përjetim asht vetëm i asaj kohe, atyne rrethanave, e atyne kushteve.
E kqyra edhe e kqyra gjatë këtë foto. Vazhdo e lexo fëmijë i mbarë. Lexo. Mëso. Përpiqu! Përpiqu se Zoti dhe fati e ndihmojnë atë që përpiqet — Zoti për ata që besojnë në të, fati për ata që kanë dyshime!
Foto: Burim i panjohur
Shkurtegëza për këtë postim: http://pli.si/1kXO2pn
