100 vjet nga Lufta e Parë Botërore



Getoar Mjeku

Njeri i lirë dhe avo­kat prej Prish­tine të Dar­da­nisë. Shkrun për shqip­tarët, gju­hën, histo­rinë, e poli­ti­kën. Lexon çkamos. Ndih­mon me mirë­mbajtë saj­tin për shqip­tari, Plisi.org.

Lufta e Parë Botërore filloi 100 vjet më parë. Më 28 korrik 1914, Austro-Hungaria i shpalli luftë Sërbisë, pasi që Beogradi shkagoi të bashkëpunonte me i shtypë grupet militante që punonin për shkatrrimin e monarkisë dyshe.

Duke pritë t’i jepte fund një kërcënimi të jashtëm përmes një sulmi të shpejtë dhe të lehtë, Vjena i hyri një lufte që më vonë do sillte fundit e vetë perandorisë. Fuqitë tjera evropiane shpejt do i bashkoheshin betejës, në njërën ose tjetrën anë të ballit të luftës. Austro-hungarezët rrëshqitën në anën e pafat të historisë, ndërsa njerëzimi u bë dëshmitar i konfliktit më të tmerrshëm që kishte pa ndonjëherë. Tragjedia u quajt, derisa plasi Lufta e Dytë Botërore, Lufta e Madhe.

Perandoria Habsburge ka kohë që s’është më. Dhe kontinenti ynë është ngritë nga hiri dy e më shumë herë nga ajo kohë. Mirëpo, ëndrra për Evropën e bashkuar dhe një kurorë shumetnike e sipërkombtare – të cilën e përfaqësonte asokohe Austro-Hungaria – është gjallë sot: Bashkimi Evropian rrnon. Dhe rron i mbrothtë dhe i fuqishëm!