Kur Prizreni e mohon kombin shqiptar



Getoar Mjeku

Njeri i lirë dhe avo­kat prej Prish­tine të Dar­da­nisë. Shkrun për shqip­tarët, gju­hën, histo­rinë, e poli­ti­kën. Lexon çkamos. Ndih­mon me mirë­mbajtë saj­tin për shqip­tari, Plisi.org.

Sot asht 10 qer­shori: bahen 140 vjet prej tu­bi­mit të parë të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Ko­mu­na po or­ga­ni­zon ma­ni­fes­ti­me për me kuj­tu kët ditë. Por po­s­te­rin e ma­ni­fe­s­ti­me­ve e ka go­ditë keq. Posteri thotë: «140-vjetori i lindjes së kombit».

Çfarë pa­sak­tësie his­to­rike e ç’men­dje­ngu­sh­tësi qyte­tare! Si pas­ka lindë ko­mbi i Sken­der­beut 410 vjet mbas tij?

Jo, more zotni! Kombi ynë u ri­ngjall në shek. XIX, mbas nji peri­udhe t’errët të push­timit os­man. Por komb arbë­nor ka pasë n’epokën e la­v­di­shme të Gjergj Kas­triotit Sken­derbeut, në mos ma heret, dhe këte s’mund ta mo­hojë kurr­kush. Dhe iden­titet shqip­tar ka pasë vazh­di­misht ndër shekuj.

Shum inte­lektualë qy­qana be­sojnë n’absur­di­te­tin se kom­bet nuk kanë ekzistu deri më 1789, kur fran­ce­zët si mbren­da nate e kanë shpikë ko­m­bin e vet. Ose ndoshta men­dojnë se Rilin­dja Kom­bë­tare e shek. XIX pa­tjetër e më­nja­non mu­n­dësinë që të ketë pasë komb shqip­tar ma he­ret, tue harru se ajo quhet Ri­lindje e jo Lindje.

Por na s’du­het me u tutë me thanë ate që asht. Me e për­qafu të vër­tetën nuk asht nacio­na­lizëm as pa­te­tizëm pellazgo-ilir. Me e mohu ate — dhe Sken­der­beun me e shpër­fillë si mit — asht poshtërsi.

Natyrisht se koncepti i kombit evolvon edhe sot. Por shqip­tarët edhe në shek. XV kanë pasë nji vet­vetsi apo identitet të pa­mo­hue­shëm të li­dhun me gju­hën, vendin, ligjin e veç­antë, dhe lidhjet e gjakut e t’afrisë. Ndo­shta kombe tjera nuk ka pasë, por i yni ka ekzistu. E se ky iden­ti­tet ka qenë goxha i fortë e tregojnë ar­bë­re­shët e Italisë, që ende e për­cjellin kuj­timin e Sken­der­beut. Këta kanë qenë shtyllë kryesore e Ri­lin­djes Kom­bëtare.

Feja në kohën e Sken­der­beut nuk e ka lujtë ro­lin që anti­shqip­tarët dojnë me ia mveshë. Vetë krye­trimi ynë i ka ndërru tri reli­gjione gjat je­tës, e me gjasë ka qenë nji­farë jofetari i kohës që ka andrru për nji pe­ran­dori për­parim­tare e ega­li­tare. Lidhja me Vati­kanin ka qenë po­li­ti­ke, ash­tu si lidhja e Dar­da­nisë sot me Pe­rën­di­min. Edhe ar­bë­re­shët e Ita­lisë ndje­kin ritin lin­dor, or­to­doks — pra, janë unitë, e jo ka­to­likë të mirë­filltë romakë.

Vërtet ka mite për Gjergj Kas­tri­otin. Për shem­bull, miti që ai ka luftu me për­kre­na­ren e dhisë në beteja. Ose që e kanë marrë peng si 9-vje­çar, kur ai i ka pasë gjas­shëm 18. Por me e mohu si hero komb­tar të shqip­tarëve, me ia mohu ko­mb­sinë, dhe me ia mohu luftën e lav­di­sh­me për liri nuk flen as me shkrimet e aka­de­mi­këve bot­norë e as me men­djen e shën­doshë.

Uroj që posteri i Lidhjes të jetë pjellë e mos­dijes së pa­tëkeq e jo mo­himit të që­llimtë të ko­mbit tonë.