Tega: gjuha shqipe

«Kandidat apo kandidate»: dy fjalë për seksizmin në gjuhën shqipe

«“Mimoza, kandidat për kryetar” apo “Mimoza, kandi­date për krye­tare”? Si është mënyra e du­hur me u shkru shqip?» më pyetën.

Por ç’dome­thanë shqip ma së pari? Ka dy kup­time: (1) në gjuhën e shqip­ta­rëve; (2) kup­tue­shëm, troç. Tash, si kandi­dat edhe kandi­date janë në gjuhën e shqip­tarëve. Veç cila asht ma e kuptueshme?

Ma e kuptue­shme, dihet, asht gjuha e thjeshtë e popullit — ate që anglo­ameri­kanët e qujnë plain language. Me shkru në gjuhë të thjeshtë duhet me u shprehë sa ma shkurt, me i për­dorë fjalët ma të për­hapuna, dhe mos me shkru ashtu qysh s’kishe me thanë …

Krehtorja e qenve

Në Prishtinë paska nji «dog grooming salon». Sikur kjo dugajë të kish punu para lufte, do të kish qenë «салон за дотеривање пса».

Natyrisht, veç shqip nuk ka mbëhi me ia shkru titullin dugajës, sepse qentë e vendit sillen llaskuca nëpër Prishtinë, s’dijnë çka asht me u krehë, e as s’i kan kushtet me shku në krehtore. Ata që i kan — shtresa jonë e sapopasunueme, përfshi edhe shum shokë të mij të dashtun dhe lloj-lloj racash të qenve që i kan pru prej së jashti — dijnë anglisht.

Por tash asht e udhës me u thanë këtyne dostave: Mos …

Do rregulla të tipografisë

Qe do udhëzime të thjeshta që u duhen çdokujt që shkrun shqip në kompjuter a ndonjë pajisje tjetër elektronike:

1. Le hapësirë pas — por jo para — këtyre shenjave të pikësimit:

pikës < . > presjes < , > pikëpresjes < ; > dypikëshit < : > trepikëshit < … > pikëpyetjes < ? > pikëçuditëses < ! > thonjëzës mbyllëse < ” ose » > kllapës mbyllëse < ), ], } >

2. Le hapësirë para — por jo pas:

thonjëzës hapëse < “ ose « > kllapës hapëse < (, [, { >

3. Le hapësirë para …

Mbi matjet e korpusit të shqipes

Domeni publik i gjuhës dikur kishte raviza më të prera e të dallueshme. Sot këto dalin të vagullta, meqë shumë veprimtari, dikur gjysmëpublike, jopublike, private e intime madje, tashmë depërtojnë e nguliten madje fare në domenin publik. Me përhapjen virale të komunikimit virtual, dëshmojmë tek diktohet përherë më fort edhe gjuha prej kodeve të tij. Tek shkrihen njëra me tjetrën virtualja dhe realja, nis e tret kufiri edhe mes gjuhës së shkruar dhe të folurës. Vetë hapësira shqipfolëse vjen më e vetëdijesuar për përmasat e veta duke e shtri rrjedhimisht ndërkomunikimin mes pjesëve. Duke qenë domeni publik larg më ndërveprues …

Mendimtari osman për gjuhën shqipe

Qe shqip çfarë mendonte për gjuhën shqipe shkrimtari osman Namık Kemal, figurë qendrore e liberalizmit dhe nacionalizmit turk dhe nji nga autorët kryesorë të kushtetutës së parë osmane të 1876-ës. Në nji libër mbi reformat kulturore në Turqi, nji studiuese moderne përshkruan kështu pikpamjet e mendimtarit të shek. XIX:

Gjatë viteve 1870, debati u zhvendos nga reformimi i alfabetit të atëhershëm tek përcaktimi për nji alfabet me bazë latine. Në këtë kohë, intelektualët osmanë shqiptarë ishin në përpjekje e sipër për ta bë abëcënë latine alfabet të përbashkët për të gjithë shqiptarët. Autoritetet myslimane në Perandorinë Osmane nuk pranuan ta …